Op zondag 13 oktober 2024 worden lokale en provinciale verkiezingen georganiseerd. Voor deze verkiezingen geldt er in Vlaanderen niet langer een stemplicht, maar louter een stemrecht.
Het is mogelijk dat één of meer van jouw werknemers worden gevraagd om voorzitter of bijzitter te zijn in een stem- of telbureau. Gezien de verkiezingen op een zondag zullen plaatsvinden, vormt dit voor de meeste werknemers geen probleem. Voor de werknemers die werken op zondag, lijsten we kort de rechten en plichten op in de verschillende mogelijke situaties.
1. Het uitoefenen van het stemrecht
Een werknemer kan gebruik maken van zijn recht om te gaan stemmen en heeft hieromtrent verschillende mogelijkheden:
· zelf gaan stemmen: een werknemer kan beslissen om gebruik te maken van zijn stemrecht. De afwezigheid van het werk overlegt de werknemer dan best vooraf met de werkgever. Er is namelijk geen wettelijk recht op afwezigheid voorzien. In onderling akkoord kan er een pragmatische regeling getroffen worden.
· stemmen met een volmacht: in de plaats van zelf te gaan stemmen, kan een werknemer ervoor kiezen om te stemmen via een volmacht. De werkgever moet in dit geval via een attest bevestigen dat de aanwezigheid van de werknemer op het werk vereist is. Een volmacht kan gegeven worden aan elke kiesgerechtigde. Een werknemer kan het volmachtformulier eenvoudig downloaden via A95 - Volmacht | Vlaanderen.be of aanvragen bij de dienst Bevolking van de plaats waar de werknemer (als kiezer) is ingeschreven.
2. Zetelen in een stem- of telbureau
Een werknemer heeft het recht om afwezig te zijn van het werk om de burgerplicht als lid van het stembureau te vervullen.
Werknemers die opgeroepen worden als bijzitter, hebben recht op klein verlet. Zij mogen afwezig zijn van hun werk met behoud van hun normaal loon binnen bepaalde perken:
· bijzitters in een hoofdstembureau of een enige stembureau: de nodige tijd;
· bijzitters in een hoofdbureau voor stemopneming: de nodige tijd, maar max. 5 dagen.
Voorzitters hebben ook een recht op afwezigheid en moeten van de werkgever de nodige tijd krijgen om hun burgerlijke plichten te kunnen uitvoeren. Zij hebben echter geen recht op behoud van loon.
Een werknemer kan enkel vrijgesteld worden van zetelen in een stem- of telbureau indien de werknemer hier een wettige reden voor heeft. Dit begrip is niet wettelijk gedefinieerd en zal dus geval per geval moeten worden beoordeeld. Werknemers die op de dag van de verkiezingen moeten werken, kunnen steeds trachten om gefundeerde beroepsredenen in te roepen, die geattesteerd worden door de werkgever.
Bron: https://verkiezingen.fgov.be/node/111516 en Gemeentelijke verkiezingen - België | IBZ - FOD Binnenlandse Zaken.